การป้องกันเห็บหมัด

เนื่องจากสภาพอากาศร้อนชื้นในเมืองไทยสำหรับคนและสัตว์แล้วอาจจะทำให้เจ็บไข้ได้ป่วย แต่ทราบหรือไม่ว่าสำหรับพวกปรสิตภายนอกอย่างเห็บและหมัดนั้นจัดว่าเป็นสวรรค์เลยทีเดียว ดังนั้นเราจำเป็นต้องรู้จักเห็บและหมัดเสียก่อน เพื่อป้องกันไม่ให้สุนัขและแมวของเราต้องกลายเป็นทั้งบ้านและอาหารให้พวกมันโดยไม่ตั้งใจ ซึ่งวงจรชีวิตและการทำให้เกิดโรคจากเห็บหมัดนั้นจะแตกต่างกันไปในแต่ละชนิด ซึ่งเจ้าของสัตว์เลี้ยงควรเรียนรู้เกี่ยวกับปรสิตเหล่านี้ เพื่อป้องกันและหาวิธีรักษาเห็บหมารวมไปถึงกําจัดเห็บแมว และการกําจัดหมัดแมวให้ได้ผล แต่อย่างไรก็ดีสำหรับเห็บในแมวนั้นโอกาสที่จะเจอค่อนข้างน้อยมาก ยกเว้นจะติดเห็บจากหมา ดังนั้นบ้านไหนที่เลี้ยงทั้งหมาและแมวอยู่ด้วยกัน จะต้องให้ความสำคัญในการดูแลรักษาเห็บหมาและกำจัดหมัดแมวอย่างสม่ำเสมอ

วงจรชีวิต
เห็บ

• ผสมพันธุ์บนตัวสุนัข
• เห็บเพศเมียที่มีไข่เต็มท้อง ดูดเลือดจนตัวอ้วนแล้วทิ้งตัวลงจากสุนัขเพื่อไปวางไข่ตามพื้น
• ไข่ฟักเป็นตัวอ่อน (มี6ขา) คอยหาสุนัขแล้วขึ้นเกาะเพื่อดูดเลือด
• ตัวอ่อนเมื่อดูดเลือดสุนัขจนอิ่มจะลงจากสุนัข (ครั้งที่2) และลอกคราบเติบโตเป็นตัวกลางวัย (มี8ขา)
• ตัวกลางวัยคอยหาสุนัขขึ้นเกาะเพื่อดูดเลือดสุนัข
• เมื่อดูดเลือดจนตัวโตเต็มที่จะทิ้งตัวลงจากสุนัข (ครั้งที่3) และลอกคราบเป็นตัวเต็มวัย (มี8ขา)

หมัด

• หมัดนั้นจะอยู่บนตัวสัตว์ตลอดชีวิต ถ้าออกจากสัตว์ก็จะตายในที่สุด

การติดต่อ

เห็บเจริญเติบโตบนพื้นดิน จากนั้นรอโอกาสที่สัตว์เลี้ยงของเราผ่านมาจะได้กลับขึ้นไปอยู่บนตัวสัตว์เหมือนเดิมเพื่อดูดเลือดและผสมพันธุ์ ส่วนหมัด เป็นการกระโดดจากสัตว์ตัวนึงไปยังอีกตัวนึง

อันตรายที่ได้รับ
เห็บ

• เห็บสามารถนำโรคพยาธิเม็ดเลือด (Ehrlichiosis, Babesiosis ,Hepatozoonosis ,Anaplasmosis) ซึ่งจะก่อปัญหาต่างๆตามมาได้ เช่น โรคเลือดจาง โรคตับ โรคไต เป็นต้น อาการที่มักเริ่มสังเกตได้คือ ซึมลง เบื่ออาหาร มีไข้ตัวร้อน เหงือก หรือลิ้น ซีดลง มีเลือดกำเดาไหล เป็นต้น
• ปัญหาภูมิแพ้ผิวหนัง

หมัด

• โรคพยาธิตัวตืดเม็ดแตงกวา
• หมัดทำให้เกิดโรคพยาธิในเม็ดเลือดได้โดยเฉพาะในแมว
• ปัญหาภูมิแพ้ผิวหนัง
• โลหิตจาง

การป้องกันและกำจัด

เคยสงสัยไหมว่าปัญหาการกลับมาของหมัดแมว เห็บหมาเกิดจากอะไร ทำไมทั้งหยดยา ฉีดยาก็แล้ว เห็บก็ไม่หมดไปสักที ก็เพราะว่าเห็บออกจากตัวสัตว์มาหลบอยู่ในสิ่งแวดล้อมนั่นเอง ดังนั้นการกำจัดเห็บให้ได้ผลต้องทำทั้งหมด ทั้งตัวสัตว์และสิ่งแวดล้อม เราสามารถกําจัดเห็บหมาได้ด้วยตัวเองง่าย ๆ ที่บ้าน โดยนี่เป็นวิธีกำจัดเห็บขึ้นบ้านที่คุณสามารถลองไปทำเองได้

ปัจจุบันมีวิธีรักษาเห็บหมาด้วยการควบคุมเห็บบนตัวสัตว์เลี้ยงหลายวิธี โดยใช้ยารูปแบบต่างๆ เช่น

• ยาแบบสเปรย์ วิธีนี้จะให้ผลในการรักษาได้ดีและรวดเร็วเหมาะสำหรับกรณีมีเห็บหมัดเยอะๆ
• ยาหยอดหมัดแมว-หมา หรือยาหยดเห็บหมัด ยาประเภทหยอดหรือหยดหลังเป็นวิธีที่ง่ายและสะดวกเหมาะสำหรับกรณีใช้ป้องกันหรือในกรณีที่มีเห็บน้อยๆ
• ยากินแบบรายเดือน หรือ รายสามเดือน
• แบบอื่นๆ เช่นยาผสมน้ำอาบตัว (ซึ่งมีขอบเขตความปลอดภัยต่ำกว่า) ส่วนแบบแป้งหรือแชมพูอาจจะมีประสิทธิภาพที่ต่ำกว่า
• ปลอกคอป้องกันเห็บหมัด

อาจจะต้องศึกษาวิธีใช้ให้ถูกต้องและปลอดภัยหรืออาจจะต้องปรึกษาสัตวแพทย์ก่อนการใช้

• การควบคุมที่อยู่ตามสิ่งแวดล้อม
• จำเป็นต้องควบคุมและกำจัดเห็บกับสุนัขทุกตัวที่เลี้ยงไว้บริเวณเดียวกันหรือใกล้เคียง
• ควรหลีกเลี่ยงสิ่งแวดล้อมที่มีเห็บหมัด
• ควรทำการป้องกันเห็บหมัดอย่างต่อเนื่องทุกเดือน